Kireçlenme(Osteoartrit) Nedir?

Kireçlenme eklem kıkırdağının dejenerasyonu(yıpranması)  ile karakterize, nedeni tam bilinmeyen metabolik, genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu  multifaktöryel bir hastalıktır.

En sık diz eklemi olmak üzere, kalça eklemi, parmak eklemleri, bel ve boyun omurga eklemleri etkilenebilir. Daha az sıklıkla omuz, dirsek ve el bileğinde de görülebilir.

En sık görülen kronik eklem hastalığıdır.

Kireçlenme Neden Olur?

Oynar eklemlerimizi oluşturan kemiklerimiz üzerinde son derece  pürüzsüz ve kaygan olan eklem kıkırdağı bulunmaktadır. Bu da eklemlerimizin kusursuz ve minimum sürtünme ile hareket etmesini sağlar. Yaşla birlikte eklem kıkırdağı da yaşlanır ve yılların getirdiği tekrarlayan yük ve travmalar sonucu yıpranarak kıkırdak üzerinde çatlak ve yırtıklar oluşur. Eklem mesafesi daralır  ve çok ilerlerse iki kemik artık birbirine sürtmeye başlar. Eklem kusursuz hareket özelliğini kaybeder ve hareket sırasında sürtünme hissi, gıcırtı sesi ve ağrı olur.

 Halk arasında bilinenin aksine eklemlerde kireç birikimi olmaz. Ancak ileri düzey kireçlenmelerde kıkırdak ve kemik parçaları eklem aralığına düşüp ciddi ağrı, kazınma hissi, kilitlenmeye sebep olabilir. Kemik köşelerinde sivri kemik çıkıntıları gelişebilir. 

Aşırı kilo, aşırı yük verme, tekrarlayan travmalar, eklem bölgesine yakın kırıklar ve kaslardaki kuvvetsizlik  kireçlenmenin daha erken başlamasına neden olan durumlardandır.  Genellikle 40’lı yaşlarda başlamakla birlikte sayılan faktörler varsa daha erken yaşlarda da başlayabilir.

Kireçlenme Tedavisi

Kireçlenmenin Belirtileri Nelerdir?

En sık belirtisi ağrıdır. Eklem hareketlerinde zorlanma, özellikle uzun yürüyüşler ve hareketler sonrasında akşam hissedilen ağrılar kireçlenme belirtisi olabilir. Bazen eklemde şişlik de olabilir. Şişlik eklem içindeki sıvı artışından ya da kemiklerdeki sivrileşme ve genişlemeden kaynaklanabilir.

  • Hareket sırasında dizde ağrı, çıtırdama sesleri ve kazınma hissi olabilir.
  • Eklem hareketlerinde kısıtlılık gelişebilir.
  • Eklemde kilitlenme, dengesizlik, boşalma hissi olabilir.
  • Eklem çevresinde parmak basısıyla hassasiyet olabilir. Diz için özellikle iç tarafta belirgindir.
  • Hareketsiz kalınan dönem sonrası ve özellikle sabahları 30 dakikayı geçmeyen tutukluk gelişir. Yürümekle yavaş yavaş hareket rahatlar. 30 dakikadan daha uzun olan tutukluk iltihabi, romatizmal hastalıklarla ilişkili olabilir.

Kireçlenme Tanısı Nasıl Konulur?

Kireçlenme tanısı için genellikle doktor muayenesi yeterlidir. Ancak kireçlenmenin düzeyini saptamak, başka bir sebebin olup-olmadığını değerlendirmek için röntgen(x-ray) mutlaka çekilmelidir. Bazen emar(MR), bilgisayarlı tomografi(BT) de çekmek gerekebilir.

Diğer hastalıklar ve iltihabi durumların olmadığını saptamak için kan ve idrar tetkiki istenebilir. Şişlik durumlarında eklem sıvısı analizi yapılabilir.

Kireçlenme Nasıl Tedavi Edilir?

Kireçlenmenin en iyi tedavisi kireçlenmenin olmasını engellemek ya da en azından geciktirmektir. Bunun için eklemlere destek olan kaslarımızın devamlı güçlü ve zinde olması gerekir. Bu da düzenli spor yapmayı gerektirir. Eklem sağlığı açısından fazla yüklenme ve risk içeren iş ve sporlardan kaçınmak gerekebilir. Aşırı kilo yüklenmeye bağlı kıkırdak hasarını artırır. Vücut asiditesini artırmayan bitkisel ağırlıklı uygun beslenme kıkırdak harabiyetini azaltabilir. Yeterli düzeyde kollajen, hyalüronik asit içeren besinler almak kıkırdakları güçlendirir.

  1. Fizik Tedavi: Kireçlenmede ilk yapılacak tedavi Fizik Tedavidir. Eklem ağrılarını rahatlatmak amacıyla soğuk(coldpack), sıcak(sıcak su torbası, infraruj), elektrik stimülasyonu(TENS), yüksek yoğunluklu lazer terapi(HİLT), ultrason terapi(US), kısa dalga diatermi(SWD) gibi fizik tedavi ajanları kullanılmaktadır. Eklem hareketlerini artırmak için manuel terapi yöntemleri kullanılmakta eklemleri güçlendirici egzersizler yapılmaktadır.

2. İlaç Tedavisi: İlk önce basit ağrı kesiciler denilen parasetamol türevi ilaçlar önerilmektedir. Yeterli olmaz ise anti-enflamutuvar(iltihap-ödem azaltıcı) özelliği de olan ağrı kesiciler verilebilir. Şiddetli ağrılarda yeşil reçete ile satılan kuvvetli ağrı kesiciler vermek gerekebilir. Eklem şişliği olduğu durumlarda bazen enfeksiyon da eşlik edebilmekte ve bu durumda antibiyotik tedavisi gerekebilmektedir.

  1. Eklem İçi İğne Tedavisi: Kireçlenme tedavisinde eklem kıkırdağını onarmak ve eklem kayganlığını artırmak ya da iltihabı azaltmak için farklı iğneler kullanılabilmektedir.

Hyalüronik Asit(horoz ibiği iğnesi, yumurta kabuğu iğnesi, yağlama iğnesi): Eklem hareketini artırmak ve kayganlığı artırmak amacıyla eklem içine enjekte edilir.

Steroid(kortizonlu iğne): Özellikle eklemde şişlik ve ağrı varsa kullanılan eklem içi enjeksiyon yöntemidir.

Sıvı Boşaltma: Eklem şişliği belirgin ise eklemi rahatlatmak ve alınan sıvının incelenmesi amacıyla eklemden sıvı boşaltılır. Alınan sıvı anormal görünümde ise sıvı analizi yapılır. Aynı seansta sıvı yapısında anormallik tespit edilmez ise genellikle steroid enjeksiyonu da yapılır. Enfekte ise eklem yıkama işlemi yapılır ve antibiyotik tedavisi başlanır.

4. Ameliyat: İlk 3 basamaktaki tedavilere rağmen şiddetli ağrı devam ediyor, eklem hareketleri ileri derece kısıtlı ve hastanın günlük yaşamını belirgin kısıtlıyor ise ameliyat kaçınılmaz hale gelmektedir.

Ameliyat kapalı(artroskopik) ya da açık olabilir. Kapalı ameliyatlarda eklem içine dökülen kemik ve kıkırdak parçalarının temizlenmesi, harekete engel olan kemik uzantıların törpülenmesi gibi işlemler yapılabilmektedir. Çok ileri düzey kireçlenmelerde eklem protezi ya da eklem dondurma(artrodez) için açık ameliyat yapılması gerekebilmektedir.

İçeriği Oluşturan Hekimimiz;

Uzm.Dr .HALIL Ibrahim Bekdemir scaled e1642162429790

Uzm. Dr. Halil İbrahim Bekdemir

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Uzm.Dr .HALIL Ibrahim Bekdemir scaled e1642162429790

Uzm. Dr. Halil İbrahim Bekdemir

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon