Kırık Rehabilitasyonu
Kırık Rehabilitasyonu
Yetişkin bir insanda kemik sayısı yaklaşık olarak 206 adet olarak bilinmektedir. Kemiklerimizin organlar vasıtasıyla hareketi sağlama, bedeni dik tutma ve organları koruma gibi görevleri bulunmaktadır. Günlük aktivitelerimizde önemli bir yere sahip olan kemiklerimiz aynı zamanda kırılgan bir yapıya sahiptir. Zaman içerisinde düşme, çarpma gibi çeşitli etkilerle kemiklerde kırılma ve çatlama gibi durumlarla karşı karşıya kalabiliyoruz.
İçindekiler
Kırık tedavisinin ilk önemli basamağı ortopedistler tarafından tamamlanır ve kırığın bulunduğu bölgeye göre iyileşme süresinde hareketsizlik gerekebilir. Hareketsizlikten solayı ise eklem sertliği, kas erimesi (atrofi) gibi sorunlar ortaya çıkabilir ve bu aşamada kırık rehabilitasyonunun amacı fonksiyonelliğin tekrar kazandırılmasıdır.
Kırığın immobilize (hareketsiz) edildiği dönemde ödemi dağıtmak, eklem hareket açıklığını, kas gücünü ve beceriyi korumak için olabildiği kadar erken fizik tedaviye başlanmalıdır. Erken rehabilitasyon programının amacı; rehabilitasyon ile scar oluşumunun, atrofi, kontraktür ve yapışıklıkların önlenmesi, tendonlann kayıcılığının ve kas liflerinin uzunluğunun korunmasıdır. Bu programla hareketsizlikten etkilenen eklemlerin en kısa sürede eski fonksiyonel kapasitelerine kavuşmaları hedeftir. Erken rehabilitasyon programı ile scar oluşumunun, atrofi, kontraktür ve yapışıklıkların önlenmesi, tendonlann kayıcılığının ve kas liflerinin uzunluğunun korunması amaçlanır.
Öte yandan ödemin rezorbsiyonu (emilme) kemiğin iyileşme sürecine kadar uzamışsa yumuşak doku adezyonları gelişebilir ve bu yapışıklıklar kişinin dokusunda sertlik oluşturarak ağrıya neden olduğu gibi hareketi de kısıtlayabilir. Fakat ne yazık ki olaydan 2 ay yada çok daha uzun sürelerden sonra hastayı rehabilitasyona yönlendirmek yaygın bir uygulama olup sonucunda ağrılı hareket, kas atrofileri (erime), kontraktürler oluşabilir rehabilitasyonla tüm bunların, yapışıklıkların önlenmesi, tendonların kayıcılığının ve kas liflerinin uzunluğunun korunması hedeflenir. Bu geç dönemdeki tedavi diğerinden farklı olup, kas becerisini korumak, kas gücünü arttırmak, dolaşım düzenini sağlamak, eklemlerin hareket açıklığını genişletmek, fibröz dokuyu yumuşatmak ve hala var olan ödemi gidermek tedavinin temel amaçlarıdır.
Kırık rehabilitasyonu nasıl yapılır?
Kırık rehabilitasyonu, kırık kemiğin iyileşmesini ve hastanın normal işlevini geri kazanmasını sağlamak için yapılan bir dizi tedavi yöntemidir. Rehabilitasyon programı, kırık bölgesinin türüne, ciddiyetine ve iyileşme sürecinin evresine göre uyarlanır.
Kırık rehabilitasyonunun temel hedefleri şunlardır:
- Kırık kemiğin iyileşmesini desteklemek
- Eklem hareket açıklığını korumak ve geliştirmek
- Kas gücünü ve dayanıklılığını korumak ve geliştirmek
- Fonksiyonel becerileri geri kazanmak
Rehabilitasyon genellikle üç aşamada gerçekleşir:
a. İmmobilize aşama
Bu aşamada, kırık kemiğin iyileşmesini sağlamak için kırık bölgesi alçı veya atel ile sabitlenir. Bu aşamada, hastanın kırık bölgesini hareket ettirmesi önlenir.
b. Hareketlendirme aşaması
Alçı veya atelin çıkarılmasından sonra, hastanın kırık bölgesini hareketlendirmeye başlaması gerekir. Bu aşamada, hastaya izometrik, izotonik ve izokinetik egzersizler yaptırılır.
c. Düzeltme aşaması
Bu aşamada, hastanın normal işlevini geri kazanması hedeflenir. Bu aşamada, hastaya günlük yaşam aktivitelerini nasıl gerçekleştireceğini öğreten egzersizler yaptırılır.
Bu rehabilitasyon türünü, bir fizyoterapist tarafından yönetilmelidir. Fizyoterapist, hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre bir rehabilitasyon programı hazırlar.
Kırık Rehabilitasyonunda Kullanılan Bazı Egzersizler
- İzometrik egzersizler: Bu egzersizlerde, kaslar kasılır ancak kemik hareket etmez. İzometrik egzersizler, kas gücünü korumaya yardımcı olur.
- İzotonik egzersizler: Bu egzersizlerde, kaslar kasılır ve kemik hareket eder. İzotonik egzersizler, kas gücünü ve dayanıklılığını geliştirmeye yardımcı olur.
- İzokinetik egzersizler: Bu egzersizlerde, kaslar kasılır ve kemik belirli bir hızda hareket eder. İzokinetik egzersizler, kas gücünü ve dayanıklılığını geliştirmeye yardımcı olur.
Kırık rehabilitasyonu sırasında, hastanın kırık bölgesini aşırı zorlamaması önemlidir. Hasta, ağrı hissederse egzersizi durdurulmalıdır.
Kırık Rehabilitasyonunda Temel Uygulamalar:
- Isı Uygulaması: Fibröz adezyonları yumuşatmak, dolaşımı arttırmak, ağrı ve spazmı azaltmak amacıyla uygulanırlar. Hot pack, parafin, infrarııj lambaları ve hidroterapi ile kaplıca sularından kırık rehabilitasyonunda yararlanılabilir.
- Elektroterapi: TENS ve diğer alçak frekanslı akımlar ağrıyı kontrol etmede etkili bir yöntemdir. Ultrason ve kısa dalga diyatermi derin ısıtıcı konversiyon modaliteleri kollajen gerilebilirliğini arttırırlar. Bu nedenle kırık sonrası kontraktürlerde germe egzersizleri öncesi uygulanırlar.
- Egzersiz Programı: Yumuşak doku rehabilitasyonunda eklem hareket açıklığının korunması ve arttırılması ile kas kuvvetlendirilmesi temel prensipler olarak görülmektedir. Bu amaçlarla başlıca 3 tip egzersiz yaptırılır: Bunlar, izometrik egzersiz, izotonik egzersiz ve izokinetik egzersizlerdir. İzometrik egzersizler eklemde hareket oluşturmadığı için kırık redüksiyonu sağlandıktan sonraki erken dönemden itibaren uygulanır. İzometrik egzersizler maksimal kuvvette, izokinetik egzersizler ise total iş kapasitesinde daha fazla artışa neden olduğu için bu iki yöntemin kombine kullanımı daha yararlı olmaktadır. Aylar sürecek bir egzersiz programı hastane sonrası evde de sürdürülebilecek biçimde düzenlenmelidir. Özellikle alt ekstremite kırıklarında yürüme eğitimi verilir.
Tüm bu uygulamalar kırık rehabilitasyonu sürecini oluşturmaktadır. Her bir süreç hasta durumuna göre planlanmaktadır.
Kırık Rehabilitasyonu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Kırık sonrası fizik tedavi şart mı?
Fizik tedavi, genellikle bir alçı veya askı ile bölgeyi hareketsiz bırakan cerrahi olmayan tedavinin ardından başlar. Kırık iyileştikten sonra, fizik tedavi genellikle hastanın günlük aktivitelerine geri dönmesine yardımcı olmak için devam eder.
Kırık sonrası fizik tedavinin faydaları şunlardır:
- Kırığın iyileşme sürecini hızlandırır.
- Kas zayıflığı, hareket kısıtlılığı ve ağrı gibi komplikasyonları önler.
- Günlük aktivitelere geri dönmeyi kolaylaştırır.
Kırık sonrası fizik tedavinin riskleri çok azdır. Bazı durumlarda, fizik tedavi egzersizleri ağrılı olabilir. Ancak, bu ağrı genellikle hafiftir ve tedavinin faydaları risklerinden çok daha fazladır.
Kırık geçiren herkes, fizik tedavinin gerekli olup olmadığını doktoruyla konuşmalıdır.
Kırık kaç ayda düzelir?
Kırıkların iyileşme sürecini etkileyen faktörler şunlardır:
- Kırığın türü: Açık kırıklar, kapalı kırıklara göre daha uzun süre iyileşebilir.
- Kırığın yeri: Kemiklerin bazı yerleri, diğerlerinden daha yavaş iyileşebilir. Örneğin, el ve ayak bileği kemikleri, kol ve bacak kemiklerinden daha yavaş iyileşir.
- Kırığın ciddiyeti: Kırığın parçaları ne kadar fazla ayrılmışsa, iyileşme süresi o kadar uzun olur.
Kırık kemik kaç haftada kaynar?
Kırık kemiğin kaynama süresi, kırığın türüne, bölgesine, uygulanan tedaviye ve hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve beslenmesine göre değişir. Genel olarak, kırık kemiklerin kaynama süresi 6-8 haftadır. Ancak, bazı kırıkların kaynama süresi daha uzun olabilir.
Örneğin, el veya el bileği kemikleri 4-6 haftada iyileşirken, kaval kemiği 20 hafta veya daha fazla bir sürede iyileşebilir. Ayrıca, açık kırıklarda, kapalı kırıklara göre kaynama süresi daha uzun olabilir.
Kırık iyileşme evreleri nelerdir?
Kırık iyileşme süreci, kırık olduğu andan itibaren başlar ve üç aşamadan oluşur:
-
İnflamatuvar (yangı) dönemi: Kırık olduğu andan itibaren 24-72 saat içinde başlar. Bu dönemde, yaralanma bölgesine kanama olur ve kan pıhtısı oluşur. Pıhtı, kırığın iyileşmesi için gerekli olan hücre ve proteinleri içerir.
-
Reparatif (onarım) dönemi: Kırığın meydana geldiği bölgede yeni doku oluşumu başlar. Bu dönemde, osteoblast adı verilen hücreler, yeni kemik dokusu üretir.
-
Remodelizasyon (yeniden şekillenme) dönemi: Kırık iyileştikten sonra, kemik yeniden şekillenir. Bu dönemde, osteoklast adı verilen hücreler, fazla kemik dokusunu yok eder.
Kırığın iyileşmediğini nasıl anlarız?
Kırık iyileşme süreci, kırık olduğu andan itibaren başlar ve üç aşamadan oluşur:
İnflamatuvar (yangı) dönemi: Kırık olduğu andan itibaren 24-72 saat içinde başlar. Bu dönemde, yaralanma bölgesine kanama olur ve kan pıhtısı oluşur. Pıhtı, kırığın iyileşmesi için gerekli olan hücre ve proteinleri içerir.
Bu dönemde, aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Ağrı
- Şişlik
- Kızarıklık
- Isı artışı
Reparatif (onarım) dönemi: Kırığın meydana geldiği bölgede yeni doku oluşumu başlar. Bu dönemde, osteoblast adı verilen hücreler, yeni kemik dokusu üretir.
Bu dönemde, aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Ağrının azalması
- Şişliğin azalması
- Kızarıklığın azalması
- Isı artışının azalması
Remodelizasyon (yeniden şekillenme) dönemi: Kırık iyileştikten sonra, kemik yeniden şekillenir. Bu dönemde, osteoklast adı verilen hücreler, fazla kemik dokusunu yok eder.
Bu dönemde, aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Kırık bölgesinin sertleşmesi
- Kırık bölgesinin hareket kabiliyetinin artması
Kırık tamamen ne zaman iyileşir? (Kırık Rehabilitasyonu Sonrası)
Kırık sonrası hareket kısıtlılığı ne kadar sürer?
Kırık sonrası oluşan ödem nasıl geçer?
- Buz uygulaması
- Kırık bölgesini yüksekte tutmak
- Doktorunuzun önerdiği ilaçları kullanmak
Sonuç
Günümüz kırık tedavileri ileri boyutta yapılmaktadır. Ancak tedavi sürecinde hastanın rehabilite edilebilmesi için kırık rehabilitasyonu alması gerekebilir. Konuyla ilgili uzman doktorlarla görüşülmeli ve de tedavi süreci planlanmalıdır.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
Kırık rehabilitasyonu sorunlarınızla ilgili bilgi almak için hemen bizi arayın. 444 76 86
Merhaba 5 ay önce sol dirsek humerus Alt uç kırığı meydana geldi kolumda üç hafta alçıda kaldı alçı süresinden sonra kısa egzersizler ve ikinci ayın sonunda fizik tedavi aldım kolumda hareket kısıtlı oluştu tamamen kolumu dümdüz açamıyorum üst kol kasında küçülme var bunun için ne tür bir çalışma takip edebilirim teşekkürler
Merhabalar Dilek Hanım, geçmiş olsun.
Robotik rehabilitasyon ve ergoterapiden destek alınabilir.
Klinik muayene sonucunda sağlıklı bilgi aktarılabilir. Dilerseniz 4447686 numarasından bizlere ulaşabilirsiniz.
Merhabalar 1 ay önce 2,5 yaşındaki kızımın bacağı kırıldı çatlak gibi kırık yarım alçıya alındı 20 gün sonra alçı çıkarıldı doktor iyiye gidiyor dedi 3-4 gün toparlayabilir endişe etmeyin dedi fakat çocuk o ayağına hiç basmak istemiyor adım atmak istemiyor korkuyorum hiç yürümeyeceksin mi artık 5 gün oldu alçı çıkalı
Merhabalar Salih Bey, geçmiş olsun.
Oyunlaştırılmış egzersiz programı oluşturularak olumlu sonuçlar alınabilir. Pediatrik bölümü olan bir fizik tedavi bölümüne başvurabilirsiniz.
Klinik muayene sonucunda sağlıklı bilgi aktarılabilir. Dilerseniz 4447686 numarasından bizlere ulaşabilirsiniz.